Ríkisendurskoðun að slaka á kröfum til háskóla?

Mér til skemmtunar (spurning um orðaval) var ég að glugga í skýrslu Ríkisendurskoðunar "Kostnaður, skilvirkni og gæði háskólakennslu", sem kom út í sumar. Skýrsluhöfundar bera saman nám í viðskiptfræði, lögfræði og tölvunarfræði í háskólum sem það bjóða hér á landi og í nokkrum samanburðarskólum erlendis. Höfundar útskýra aðferðafræði og annað út frá "aðföngum" og "afurðum" og öðrum mælanlegum einkennum. M.a. skiptir "akademísk staða" miklu máli og þar eru taldir upp 2 mælikvarðar, menntunarstig akademískra starfsmanna og rannsóknarafköst. Hið fyrra er nokkuð skýrt - annaðhvort hefur fólk gráðuna eða ekki. En hitt gæti verið nokkuð óljóst - rannsóknarafköst gætu verið mæld (og hafa verið) í veittum einkaleyfum, áhrif á nýsköpun, og auðvitað í birtingum. Og það er þetta síðasta sem skýrsluhöfundar ákveða að treysta á og skilgreina rannsóknarafköst sem (bls. 17),

"Fjöldi ritsmíða eftir akademíska starfsmenn deildar/skorar sem birtust í ritrýndum fræðitímaritum, bókum eða ráðstefnuritum miðað við fjölda akademískra stöðugilda."

Það er svo ítarlegri skýring á "Birt greinarígildi" í viðauka (bls. 69) og m.a. vísað í velþekkt rit OECD, "Frascati Manual: Proposed Standard Practice for Surveys on Research and Experimental Development" um skilgreiningu á rannsóknum. Ítarefnið bætir ekki miklu við annað en að útskýra stigagjöf fyrir bækur vs. greinar. En þessi kafli er áhugaverðastur fyrir það hvað eru margar asnalegar stafsetningarvillur - í sjálfum titli Frascati handbókarinnar ("Esperimental" [sic]), og tvær í beinni tilvitnun höfunda í handbókina ("acuire" [sic] og "whithout" [sic]). Já, það mætti segja að sé bara sikk, sikk, sikk!

En stafsetning höfunda er ekki það versta. Það versta er að þeir skulu leyfa sér að nota svona dúbíus mælikvarða fyrir jafnveigamikinn þátt í starfi háskóla sem akademísk birting er. Það verður bara að viðurkennast, hversu óréttlátt sem það kann að virðast, að birting í 50 ára gömlu fræðiriti sem er kennt við virtan háskóla hefur oftast meira að segja heldur en birting í 3. tbl. fræðirits nýstofnaðs háskóla - það er ekki það sama að birta í Nature og að birta í 'Hicksville College Journal of Natural Science and Animal Husbandry". Það er líka stór munur á því að birta grein sem engin vitnar í og sem þúsundir vitna í.

Mat á birtum greinum er sér vísindagrein út af fyrir sig og ber m.a.s. virðulegt heiti á ensku "bibliometrics" (sem er fjallað um í títtnefndri Frascati Manual sem skýrsluhöfundar höfðu víst til hliðsjónar). Það er greinilegt að birtingar eru ekki eitthvað sem er einfaldlega gert eða ekki gert. Vísindafólk birtir niðurstöður rannsókna til að hafa áhrif á það þekkingarsamfélag sem þeir vilja samsama sig við. Það gera þeir fyrst og fremst með því að birta og kynna sín verk á þeim stöðum sem líklegast er að þeir nái til sem flestra.

Háskólar á Íslandi eru ekkert öðruvísi en aðrir háskólar - þeir eru með lista yfir þau fræðirit sem æskilegast er að birta verk í og umbun kennara og vísindamanna er í samræmi við þá. Því spyr ég, hvaða gagn er af skýrslu um gæði og skilvirkni þegar skýrsluhöfundar nota allt annan og lakari mælikvarða en skólarnir nota sjálfir?

Kostar minna að hafa fleiri stúdenta í háskóla?

Hmm... Skaut Þorgerður Katrín Menntamálaráðherra sig í fótinn í grein sem hún ritar í Fréttablaðið í dag (sunnud. 02.09.2007) undir yfirskriftinni "Kaflaskil í Gæðamálum"?

Í fyrstu málsgrein talar hún um aukningu á opinberum framlögum til menntamála á síðustu 9 árum - að, "með tilliti til verðlagsbreytinga..." hafi framlög aukist um "tæplega 70%..." Hún nefnir svo sérstaklega háskólastigið - að þar hafa aukningin verið um 95% (er það með tilliti til verðlagsbreytinga?).

En í næstu málsgrein segir hún, "Síðasta áratuginn hefur fjöldi háskólanema hér á landi meira en tvöfaldast". S.s. fjármagnsaukninginn er ekki í samræmi við aukinn fjölda háskólanema. Eða er þetta kannski bara dæmi um "economies of scale"?

Ætlar Orkuveita Reykjavíkur að leggja undir sig orkumarkað í Djíbútí?

Það var grein í Morgunblaðinu síðasta föstudag, 1. júní, um rannsóknir Orkuveitu Reykjavíkur á jarðhitasvæði í Djíbútí undir yfirskriftinni "Við erum mjög bjartsýnir". Í tengslum við greinina var rætt við Þorleif Finnsson, sviðsstjóra erlendra verkefna og nýsköpunar hjá OR. Þegar hann var spurður hvort um þróunarverkefni væri að ræða svaraði hann neitandi og sagði að OR fari í þetta "algjörlega á viðskiptalegum forsendum." En það er ekki það sem Vilhjálmur borgarstjóri sagði á fundi utanríkisráðuneytisins um samstarf einkageirans og hins opinbera í þróunarlöndum, sem var haldinn 17. apríl. Þar talaði Vilhjálmur um þátttöku Reykjavíkurborgar í þróunarsamvinnu og nefndi sérstaklega í því samhengi samstarf Reykjavíkurborgar, OR og ríkisstjórnar Djíbútí um þróun raforkuframleiðslu úr jarðhita þar. Virðist sem meirihluti eigenda og starfsfólk OR eru ekki alveg sammála um þessi mál...

Svo er stóra spurningin - hvað er Þorleifur eiginlega að meina þegar hann segir að þetta sé ekki þróunarverkefni, heldur bara "viðskiptalegt"? Djíbútí er vanþróað land, með þeim vanþróuðustu m.a.s. - 2006 var Djíbútí í 148 sæti á þróunarkvarða SÞ sem nær yfir 177 lönd og hafði lækkað frá 2005. Ef verkefnið gengur upp - og OR eru "mjög bjartsýnir" - þá munu þeir, að sögn Þorleifs, stofna fyrirtæki í landinu. Það hlýtur að vera augljóst að þetta komi til með að hafa gríðarleg áhrif á þróun í Djíbútí og jafnvel í löndum þar í kring. Hvernig er þetta þá ekki þróunarverkefni?

Það hljómar eins og Þorleifur sé að reyna að komast hjá því að tengja verkefnið við þróunarmarkmið, sem er nákvæmlega það sem ég varaði við í grein sem birtist í Mogganum 06.05.2007. En að hverju stefnir OR þá? Á að gera Djíbútí háð OR fyrir orku? Er það "viðskiptalega" eðlið? Svolítið gamaldags hugsun finnst mér (gúglið t.d. "dependency theory"). Hvað ætlar OR að gefa Djíbútí í staðinn annað en möguleika á að kaupa af sér orku (og hvað mun hún kosta? Djíbútí er núna með hæsta orkuverð í Austur Afríku - USD 0,20/kWh að meðaltali á móti USD 0,07 meðaltal fyrir svæðið.)? Hvað með að stuðla að aukinni þekkingu tengda jarðvarma á svæðinu - eða skapar það of mikla hættu á samkeppni?

Hmm... Hver er þessi Zoellick?

Meira eða minna hrakinn úr stjórn Bush vegna þess að honum tókst illa að koma hlutum í verk. Eins og Bolton, bara ekki eins mikill dóni. Hann veit kannski meira um alþjóðamál en Wolfowitz, en hann hefur bara verið svolítið misheppnaður greyið. Er nokkur ástæða að ætlast til að betur gangi hjá honum í Alþjóðabankanum?

Svo getur hann látið frá sér mjög "gáfulega" hluti, e.o.:

"People driven by enmity or by a need to dominate will not respond to reason or goodwill. They will manipulate civilized rules for uncivilized ends." 

Robert B. Zoellick, Campaign 2000: A Republican Foreign Policy, Foreign Affairs, January/February 2000.

Berið það svo saman við bréf sem hann undirritaði 1998 (tengist PNAC - rugludallaklúbbur sem stefnir að Bandarískum alheimsyfirráðum):

"We urge you to seize that opportunity, and to enunciate a new strategy that would secure the interests of the U.S. and our friends and allies around the world.  That strategy should aim, above all, at the removal of Saddam Hussein’s regime from power.  We stand ready to offer our full support in this difficult but necessary endeavor."

Hmm... an example of "enmity", "a need to dominate" or both?

 

En, nafnið hljómar eins og "Selleck", sbr. Tom Selleck, sem lék Magnum P.I. Ég vildi að ég héti Magnum! 

Robert Zoellick verður forstjóri Alþjóðabankans

Þess vegna átti að reka Wolfowitz...

The outgoing president of the World Bank, Paul Wolfowitz, has told the BBC an "overheated" atmosphere at the bank and in the media forced him to resign.

Og sérstaklega að nú fær hann víst að komast upp með að segja hluti eins og, "In an interview, Mr Wolfowitz said the bank's board did accept that he had acted ethically, and in good faith." 

Ný samkomulagstillaga - engin samábyrgð

Sagt er að stjórn bankans hafi hafnað tillögu sem lögð var fram í morgun sem átti að fela í sér viðurkenningu á samábyrgð bankans á málinu. Skv. nýju samkomulagstillögunni á víst að "credit him for some achievements as president of the global poverty-fighting institution, including a sharpened focus on aiding Africa and stemming corruption."

Umm... Eigum við ekki taka út orðið "stemming"?

Wolfowitz sagður semja um starfslok

Ekkert samkomulag um Wolfowitz

Veit svo sem ekki hvaða samkomulag er verið að tala um hér en ef átt er við lokatilraun Bandaríkjamanna til að reyna að sannfæra stjórn bankans um að leyfa Wolfowitz að hverfa frá með reisn þá er víst búið að hafna því. Og gott á hann segi ég. Ég er búinn að vera stúdera bankann í næstum 2 ár núna, eða frá því rétt áður en Wolfowitz tók við stjórn.

Ég hef því fylgst með hvernig hann hefur smám saman verið að gera nafn bankans aftur að því blótsyrði sem það var hér á árum áður. Þá voru "Bretton Woods stofnanirnar" s.k. (Alþjóðabankinn og Alþjóðgjaldeyrisjóðurinn) mikið gagnrýndar fyrir þær kröfur sem þær gerðu til styrk- og lánþega sem þóttu oft óraunhæfar og ólíklegar til að stuðla að bættum hag fólks í þróunarlöndum. En stofnanirnar breyttust og reyndu að sýna í verki að þær voru tilbúnar að vinna með þróunarlöndum frekar en að skipa þeim fyrir - og Alþjóðabankinn þótti sýna meiri framför en Alþjóðagjaldeyrisjóðurinn í þessu tilliti.

Svo kemur Wolfowitz, sem hafði litla þekkingu á þróunarmálum fyrir utan að hafa verið sendiherra í Indonesíu, og þykist ætla að hreinsa svolítið til. Andspillingarstefna hans bitnaði meira á fátæka alþýðu í þróunarlöndum heldur en spilltar stjórnir. Og meðan hann er að þessu er hann að kasta umtalsverðum fjármunum í dúbíus verkefni sem tengjast hagsmunum Bandaríkjanna í trássi við lög bankans. T.d. sendi hann $500m til Íraks, en lög bankans banna honum að fjárfesta í löndum þar sem ríkir ófriður og þannig ástand að landið getur ekki ábyrgst endurgreiðslu. Hvernig fellur Írak ekki undir þetta bann?

Það verður gott fyrir bankann að losna við Wolfowitz. Best væri að reka hann. Senda skýr skilaboð um að bankinn ætli ekki að funkera með þessum hætti lengur. Evrópa mætti í framhaldinu framsala sér eignarrétti á forstjórastöðu Alþjóðagjaldeyrissjóðsins, heimta það sama af Bandaríkjamönnum gagnvart Alþjóðabankanum og hleypa alvöru stjórnendum að þessum stöðum en ekki alltaf þessi peð "with an agenda in their side pocket!"

Fullyrt að Wolfowitz segi af sér

Luv'em & leave'em

Þá er víst kominn tími til að fórna Wolfowitz. Hann er búinn að senda $500m til Íraks (í trássi við reglur bankans) til að minnka álagið á Bandaríkjamenn. Lokið ýmsum öðrum verkum, e.o. að skamma Úsbekistan fyrir að leyfa Bandaríkjamönnum ekki að nota flugvelli sína. "Mission accomplished", engin þörf fyrir hann lengur (svo er þetta líka að verða leiðinda vesen).

Allt skv. forskrift Bush stjórnarinnar - þegar róðurinn er erfiður "just walk away and don't look back", sbr. Libby, O'Neill, McNulty, o.s.frv. En Bush, Cheney og Rove eru heilagari en Jesús sjálfur, enda allir smurðir af heilögu þrenningunni: Falwell, Dobson og Robertson.

Hvíta húsið segir „allt koma til greina“ um framtíð Alþjóðabankans

Úff! Eins og blaut tuska framan í Bush & co.

Því miður, er orðið of seint að ætla að komast upp með þetta. Og góðvinurinn Jerry Falwell dáinn líka. Allt að fara til helvítis!

Bandaríkjunum tókst ekki að fá G7 ríkin til að styðja Wolfowitz

Bandaríki Bush vs. 'allir hinir'

Það er orðið  ljóst að þetta Alþjóðabankamál snýst ekki lengur bara um Wolfowitz. Þetta er farið snúast mun meira um það hvort Bush stjórnin í Bandaríkjunum hafi nokkuð "cred" orðið á alþjóðavettvangi. Að halda því fram að Wolfowitz geti haldið áfram að stýra Alþjóðabankanum eftir það sem undan er gengið er bara hálfvitaskapur. Hann nýtur ekki trausts alþjóðasamfélagsins, stjórnarnefnda bankans, starfsfólks síns og ekki einu sinni þeirra sem bankanum er ætlað að hjálpa. Þetta snýst bara um þrjósku Bush og hans félaga.

Svo er rétt að benda á nokkrar rangfærslur í þessari frétt. Riza var ekki "flutt á milli deilda innan [bankans]", heldur var hún "lánuð" til State Department (eins konar innanríkisráðuneyti Bandaríkjamanna) til að starfa undir stjórn dóttur Cheneys varaforseta (þvílík tilviljun!). Það er heldur ekki rétt að launahækkun Riza hafi verið óútskýrð. Hins vegar má deila um réttmæti skýringarinnar. Því var haldið fram að það stefndi allt í að hún fengi stöðuhækkun og launahækkun þegar hún var send úr bankanum og að launahækkunin hafi verið eins konar sárabætur vegna þess. En Riza var aðeins ein af níu sem voru nefnd í tengslum við umrædda stöðu. Matsnefnd var búin að lýsa því yfir að hún uppfyllti ekki lágmarkskröfur um menntun og reynslu en sagt hefur verið að skipun hafi "komið að ofan" um að halda hennar nafni á listanum.

Bandaríkjastjórn styður Wolfowitz